Studia zdalne: anonimowe, samotne doświadczenie? Niekoniecznie!
Znaczenie integracji studentów w trakcie zajęć zdalnych na uczelni
Dla wielu studentów praca zdalna może wiązać się z doświadczeniem osamotnienia, któremu towarzyszy obniżony nastrój, utrata motywacji do nauki, brak stałego rytmu dnia oraz wyższy poziom stresu związanego ze studiami.
Wielu studentów i nauczycieli akademickich po semestrze pracy zdalnej przyznaje, że intensywne korzystanie z urządzeń elektronicznych w połączeniu z brakiem kontaktów twarzą w twarz było trudnym doświadczeniem. W trakcie pracy zdalnej osoby z grupy ukryte za inicjałami w kółkach na MS Teams były postrzegane jako obce, anonimowe osoby, z którymi trudno nawiązać bliższe relacje.
Tymczasem wielu studentów rozpoczynających studia marzy o tym, by uniezależnić się od domu rodzinnego i żyć bardziej samodzielnie oraz by poznać nowych znajomych i przyjaciół, zyskując tym samym sieć społecznego wsparcia i ważną grupę odniesienia.
Dobrze zintegrowani studenci mają szansę efektywniej się uczyć, są bardziej aktywni, zmotywowani, wykazują większa dozę autonomii. Wszystko to przekłada się na lepszą jakość procesu studiowania.
Dlaczego dobra integracja studentów w grupie na zajęciach jest tak ważna?
| Dobry kontakt między studentami w grupie zmniejsza poziom stresu. W sytuacji stresu spowodowanego ograniczeniem kontaktów społecznych w niepewnych okolicznościach pandemii, uczestnictwo w interakcjach twarzą w twarz oraz możliwość dzielenia się trudnościami stanowi istotny czynnik rozładowujący napięcie. | |
| Będąc w dobrym kontakcie z innymi uczestnikami zajęć, studenci mogą przekonać się, że inni również miewają wątpliwości lub czegoś nie rozumieją. Łatwiej wówczas pozbyć się nieuzasadnionego poczucia własnej nieadekwatności wynikającego z faktu, że czegoś się nie rozumie. Sprzyja to redukcji stresu. | |
| Łatwiej też wówczas zdobyć się na odwagę i zadać pytanie kolegom lub wykładowcy na forum grupy, by rozwiać wątpliwości. | |
| Studentom łatwiej zadawać pytania lub wypowiadać się na forum grupy, jeśli mogą widzieć i słyszeć reakcje innych studentów, czemu sprzyja możliwość kontaktu wzrokowego z innymi uczestnikami zajęć. | |
| Będąc w kontakcie, koledzy motywują się wzajemnie do pokonywania trudności. Prawie każdy student ma czasami moment zwątpienia, w którym chce zrezygnować – po złej ocenie lub przy stres przed egzaminem. Motywacja społeczna wtedy bardzo pomaga. | |
| Studenci lepiej zrozumieją materiał, którego się uczą, jeśli mogą rozmawiać o nim z kolegami, którzy również chcą go opanować. | |
| Jest mniej problemów organizacyjnych. Łatwiej zweryfikować wszelkie informacje organizacyjne. Studenci, będąc w kontakcie, często przypominają innym studentom o kluczowych sprawach, np. o terminach zaliczeń. Jeśli ktoś popełnił błąd, łatwiej może go zweryfikować. |
Co wykładowca może zrobić?
Szczególnie na ćwiczeniach, gdzie grupy są mniejsze, jest dużo okazji do interakcji.
Warto wymagać od studentów, by włączyli kamerę.
|
|
| Warto pokazać studentom funkcję „Large gallery” / „Duża galeria” lub „Together mode” / „Tryb razem” (Zoom: „Gallery view”), żeby studenci mogli widzieć wszystkich pozostałych uczestników zajęć. | |
| Bardzo korzystne jest, by łączyć studentów w małe grupy lub pary, np. przez funkcję „breakout rooms*” lub „channels” (kanały). Dobrze na każdych zajęciach dać studentom okazję do pracy zespołowej w kameralnej grupie. Ważne, by studenci mogli współpracować z różnymi innymi studentami z grupy. Sprzyja to poznawaniu się i integracji całej grupy. * = Funkcja dostępna od końca roku w MS Teams i już w Zoom. |
|
| Na pierwszych zajęciach można zarezerwować trochę czasu, żeby studenci mogli przedstawić się (imię, miejscowość, dlaczego wybrali ten kierunek studiów, czym się szczególnie interesują, etc.). | |
| Jeśli zajęcia odbywają się w całości w formie pisemnej, należy zorganizować moment przed testem/egzaminem na wideokonferencję, na której studenci mogą zadawać pytania ustnie. Warto też zorganizować jedną lub dwie wideokonferencje w trakcie semestru, by studenci mogli już wtedy zadawać pytania ustnie i podzielić się wrażeniami z zajęć. | |
| Warto, by wykładowca sam zadawał pytania, zwracając się do konkretnych studentów z imienia/nazwiska. To sprzyja aktywizacji i zadawaniu pytań przez studentów. Jeśli studenci mają okazję odpowiadać na pytania nauczyciela, ich obawa przed zadawaniem własnych pytań maleje. | |
| Interakcja jest również możliwa na zajęciach pisemnych. Dawaj studentom np. możliwość reagowania na wypowiedzi innych studentów przez forum na Moodle’u. |
Co jeszcze zmniejszy stres?
| Warto zorganizować próbny test, żeby studenci wiedzieli, jak procedura zaliczenia lub egzaminu wygląda od strony technicznej. To już oznacza dużo mniej stresu. | |
| Dobrze jest okazywać studentom życzliwość. Będąc nauczycielem można wyrazić wprost, w formie werbalnej, że zależy nam na powodzeniu studentów w studiach. | |
| Można również przekazywać wielokrotnie, w formie ustnej oraz pisemnej gotowość do odpowiadania na wszelkie wątpliwości, czy to pod koniec zajęć, czy w czasie dyżuru, by zachęcić studentów do przełamania obaw. |
Dla Ciebie praca zdalna może być krótkim okresem między latami normalnych zajęć. Ale dla studenta może to być jedyne doświadczenie uniwersyteckie. Więc zamiast na zajęciach wielokrotnie podkreślać, że zajęcia online są znacznie gorsze, make the best of it!
Psychologiczny konsultant ds. trudności w procesie studiowania UAM